Een pasgeboren kitten tot 10 dagen wordt neonaat genoemd. In deze fase is het kitten erg kwetsbaar omdat belangrijke functies nog onvoldoende ontwikkeld zijn. Het kitten is in deze periode volledig afhankelijk van het moederdier voor onder andere warmte, voeding en stimulatie van plassen en poepen. De belangrijkste doodsoorzaken bij pasgeboren kittens zijn zuurstoftekort, onderkoeling en trauma.

In principe verzorgt het moederdier na de bevalling zelf haar kroost. Zo likt ze de vruchtvliezen van de snuit van het kitten om de ademweg vrij te maken. Daarnaast likt ze haar kittens om de lichaamswarmte op peil te houden. Ze bijt ook de navelstreng door en stimuleert de kittens te drinken.

Assistentie direct na de geboorte

Als het moederdier niet in staat is één van bovenstaande verzorgingen uit te voeren is assistentie noodzakelijk. Dan dienen bijvoorbeeld handmatig de vruchtvliezen te worden verwijderd met uiteraard speciale aandacht voor neus en bek. Als de navelstreng niet (goed) doorgebeten wordt zal hier ook moeten worden ingrepen. Op ongeveer 3-4 cm van de buik van het kitten wordt een steriel tangetje op de navelstreng gezet. Vlak achter de tang, aan de kant van de placenta wordt de navelstreng doorgehaald. De tang blijft zeker 10 minuten aan het uiteinde van de navelstrengstomp zitten. Indien de navelstrengstomp na verwijderen van de tang nog steeds bloed zal een hechting noodzakelijk zijn.

Afwijkingen bij het pasgeboren kitten

Alle pasgeboren dieren dienen direct na geboorte te worden gecontroleerd op geboorteafwijkingen. Zo wordt gelet op het voorkomen van een hazenlip, gespleten gehemelte, navelbreuk, open buik, afwijkende ledematen en borstkasvorm en het wel of niet aanwezig zijn van de anus.

Het gezonde kitten

Een gezond kitten in de juiste omgevingstemperatuur zal actief zijn en zelf in staat zijn om de tepel van het moederdier te vinden. De zuigreflex is voldoende krachtig. Als een kitten moeite heeft de tepel te vinden dan kun je een handje helpen door de bek van het kitten over de tepel te plaatsen. Bij pasgeboren kittens dient iedere 2-3 uur gecontroleerd te worden of het moederdier ze nog accepteert en of ze voldoende drinken.

Door het drinken van de kittens zal de stofwisseling op gang komen. Hierdoor stijgt de lichaamstemperatuur. In de baarmoeder is de temperatuur constant. Na de geboorte komt het kitten echter in een omgeving waar de temperatuur sterk varieert. Dit terwijl een pasgeboren kitten nog helemaal niet in staat is zijn eigen temperatuur te regelen. Daarnaast heeft het kitten nog weinig vet onder de huid en is zijn isolatie daardoor slecht.

Een gezond kitten groeit ongeveer 10% per dag. Zicht op de groei is essentieel. Kittens dienen daarom in de eerste week iedere 12 uur gewogen te worden. In de tweede en derde levensweek volstaat iedere 24 uur.

Verder wordt goed gelet op levendigheid, vieze oogjes, snotteren, niesten, hoesten etc..

Dwangvoeding van kittens

Maar wat nu als het kitten niet goed of zelfs helemaal niet drinkt? Dan zal moeten worden bijgevoerd. De voorkeur gaat uit naar kunstmelk. Er zijn verschillende merken met ieder hun eigen energiedichtheid. Cruciaal bij het voeren van kittens is het besef dat kittens een individueel groeipatroon hebben! Standaard voeradviezen werken daarom onvoldoende. Dat betekent dat voor ieder kitten afzonderlijk berekend moet worden hoeveel melk er gegeven dient te worden op een dag.

Om dit goed te kunnen berekenen zijn enkele basale uitgangsgegevens nodig:

• Geboortegewicht van het kitten
• Verwachte groei in grammen met dag
• De energie die per gram groei nodig is (dit is voor een kitten 16 kilojoule)
• De energiedichtheid per ml kunstmelk (op te vragen bij de fabrikant)
• Een gezond kitten dient ongeveer 10% te groeien, waarbij geldt dat er iedere 9 dagen een verdubbeling van het gewicht heeft plaatsgevonden
• Na elke 100 gram groei dient opnieuw te worden berekend hoeveel melk dient te worden gegeven
• De maximale maaginhoud van een kitten is ongeveer 5-10% van het lichaamsgewicht. Een kitten van bijvoorbeeld 100 gram mag dus maximaal per keer 10 ml melk krijgen. Veiligheidshalve wordt 7% van het lichaamsgewicht aangehouden.

In tegenstelling tot wat vaak wordt aangenomen is het voeden van kittens veiliger met een sonde. Het risico op verslikken is minder groot dan met flesvoeding. Overigens lopen kittens bij flesvoeding minder kans op verslikken dan pups. Een flesje is niet noodzakelijk om de zuigbehoefte te vervullen. kittens zuigen ongeveer 40x per dag en die behoefte kun je toch niet met flesvoeding bevredigen.

In de eerste week wordt minimaal 8x daags (om de 3 uur) voer aangeboden (of 9x daags om de 2 uur). ’s Nachts volstaat om de 4 uur. De melk wordt op lichaamstemperatuur aangeboden (au bain-marie of magnetron).

Na iedere voeding wordt met een propje watten het gebied rondom anus en plasopening gemasseerd, waarna het kitten meestal snel urine en ontlasting loost.

Rekenvoorbeeld melkvoeding

• Een kitten heeft een geboortegewicht van 100 gram.
• In de eerste 9 dagen tijd moet dit gewicht verdubbelen. Het kitten moet in 9 dagen dus 100 gram groeien. Dit is ruim 11 gram per dag.
• Voor 1 gram groei is 16 kilojoule energie nodig. Per dag is ongeveer 178 kilojoule energie nodig.
• Stel dat in 1 ml kunstmelk 6,1 kilojoule energie zit (op te vragen bij de fabrikant), dan is 178/6,1 =29,2 ml per dag aan kunstmelk nodig.
• Dit wordt in 8 keer gegeven, wat neerkomt op ongeveer 3,65 ml kunstmelk per keer. Dat moet ook passen omdat een kitten van 100 gram een maximale maaginhoud heeft van ongeveer 10 ml.

Hoe geef je sondevoeding?

Zoals gezegd, sondevoeding is veiliger dan flesvoeding. Toch zijn veel eigenaren daar nog wel eens huiverig voor. In onderstaand filmpje wordt getoond hoe gemakkelijk het eigenlijk is. Komt u er zelf niet helemaal uit? Wij doen het u ook graag nog een keer voor!

Richtlijnen groeipatroon

Bij kittens dient het gewicht na 8-9 dagen verdubbeld te zijn. Na 20 dagen is het kitten tot 3,5-4 keer het geboortegewicht gegroeid.

Temperatuur

Bij moederloze kittens ligt de omgevingstemperatuur in de eerste week op 30-32 graden Celsius. Deze temperatuur kan geleidelijk verlaagd worden naar 24 graden in 4 weken. Bij kittens met een moederdier ligt de omgevingstemperatuur rond de 26 graden. De luchtvochtigheid dient rond de 55-60% te zijn.

De ligplek van het moederdier en haar kroost dient een bodembedekking te hebben die voldoende isoleert. Ze moeten dicht tegen het moederdier aan kunnen liggen zodat ze beter op temperatuur blijven.

Omgeving

Zeker wanneer er bijverwarmd wordt dient te worden opgelet dat het moederdier niet oververhit raakt. De nestplek dient daarom ook over een gedeelte te beschikken die niet direct verwarmd wordt zodat het moederdier zich daar kan terugtrekken.

De directe omgeving van moederdier en kittens dient goed schoon en droog te blijven. Bevuiling van urine en ontlasting dient direct te worden verwijderd. Handig kan zijn om kranten als bodembedekking te gebruiken. Het is goedkoop en makkelijk te verwijderen indien bevuilt.

Normaal gesproken stimuleert het moederdier het kitten te plassen en poepen door het perianale gebied te likken. Op een 2-3 weken leeftijd zal het kitten zonder stimulatie ontlasten. Probeer zo snel mogelijk aan te leren dat een kitten plast en poept buiten hun nestgebied. Het houdt de omgeving droger en schoner en bevordert de zindelijkheidstraining.