Wat is de ziekte van Addison / hypoadrenocorticisme?

Bij de ziekte van Addison is er onvoldoende hormoonproductie vanuit de bijnier. De bijnieren liggen in de buikholte, vlak bij de nieren. De bijnieren zorgen normaal gesproken voor de productie van verschillende hormonen, die onder andere de suikerspiegel in het bloed reguleren. Daarnaast beïnvloeden deze hormonen vele processen in het lichaam, waaronder bloedcellen en het immuunsysteem. Ook hebben ze invloed op de vochtbalans in het lichaam, de electrolyten balans en de bloeddruk.

Bij een aantal rassen komt deze ziekte vaker voor. Hoewel we niet precies weten hoe, moet hier ernstig rekening gehouden worden met een  erfelijke achtergrond.

Welke honden hebben een verhoogd risico op Addison?

Hoewel de ziekte van Addison in principe bij alle honden kan voorkomen zien we een verhoogde gevoeligheid bij de volgende rassen.

• Nova Scotia duck tolling retriever
• Soft coated wheaten terriër
• Poedel
• Portugese waterhond
• West Highland white terriër

Waardoor wordt de ziekte van Addison veroorzaakt?

De ziekte van Addison kan voorkomen in 2 vormen, namelijk primair en secundair:

Primair:
Bij de primaire ziekte van Addison raakt de bijnier zelf beschadigd. Het immuunsysteem van het dier speelt hierbij een grote rol. De witte bloedcellen vallen de cellen van de bijnier aan, waardoor deze kapot gaan. Dit wordt een auto-immuun reactie genoemd. De productie van de hormonen stopt en er ontstaat een tekort aan deze stoffen.

Secundiar:
Bij de secundiare ziekte van Addison ligt het probleem in de hersenen. Daar ligt de hypofyse, een orgaan dat normaal gesproken de aansturing van de bijnier regelt. Deze aansturing gebeurd door middel van ACTH. Als de hypofyse beschadigd raakt door bijvoorbeeld hersentrauma of een tumor, zal de afgifte van ACTH verminderen. Hierdoor wordt de bijnier niet meer gestimuleerd en stopt de productie van de nodige bijnierhormonen.

Wat zijn de verschijnselen van de ziekte van Addison?

De eerste verschijnselen zijn vaak vaag; braken, diarree, buikpijn, sloomheid en niet willen eten. Omdat deze verschijnselen erg algemeen zijn en bij verschillende ziektes kunnen passen, duurt het vaak even voordat de diagnose gesteld kan worden. De meeste patiënten worden binnengebracht in een kritieke toestand; in shock, met uitdroging en een trage hartslag. Deze crisis is een spoedgeval en vereist onmiddellijke opname en therapie.

 Hoe wordt de diagnose gesteld?

Een verandering van de electrolyten(natrium en kalium) in het bloed is een eerste aanwijzing voor de ziekte. Er wordt dan een verlaagd Natrium gemeten en vaak een verhoogd Kalium, ook komt bloedarmoede vaak voor.

Om de diagnose Addison zeker vast te stellen moet een ACTH stimulatie test worden uitgevoerd. Hierbij wordt een ACTH injectie toegediend en meet men direct en na een uur het cortisolgehalte in het bloed. Honden met de ziekte van Addison hebben geen stijging van cortisol in het bloed tussen deze 2 tijdstippen. Bij een gezonde hond hoort de cortisolwaarde aanzienlijk te stijgen.

De behandeling van de ziekte van Addison

Als de ziekte van Addison eenmaal met zekerheid is vastgesteld kan de behandeling beginnen. Bij een hond in crisis zal deze bestaan uit infusen(om de elektrolyten balans te herstellen) en het geven van medicatie, totdat de hond stabiel is. Als de hond weer naar huis kan wordt de medicatie (gluco-, mineralocorticoiden en zout) middels tabletten voortgezet. De electrolyten (natrium en kalium) moeten regelmatig in het bloed gecontroleerd worden, als nodig kan dan de dosering van de medicijnen worden bijgesteld.

Wat is de prognose voor de ziekte van Addison?

De prognose voor honden met Addison is over het algemeen goed, alleen een crisis is levensbedreigend en moet adequaat en snel behandeld worden. Wel hebben Addison patiënten levenslang medicatie nodig, om het tekort aan hormonen te compenseren.

Kan Addison worden voorkomen?

Nee, maar in verband met de waarschijnlijk erfelijke factor is het beter dat honden met de ziekte worden uitgesloten van de fokkerij.